فصل دوم : در باب زخمداران و بیمان و غریقان
ماده12: اعضاء نیروهای مسلح و سایر اشخاص مذکور در ماده ذیل که مجروح یا بیمار یا غرقه شوند باید در همه احوال مورد احترام و حمایت قرار گیرند و این نکته محرز است که عنوان غرق در مورد هر گونه غرقی اعم از هر نوع کیفیات وقوع آن من‌جمله فرود آمدن اجباری هواپیما در دریا یا سقوط در دریا معتبر خواهد بود.
دولت متخاصمی که اشخاص مذکور را در اختیار دارد بدون هیچگونه تبعیض ناشیه از جنس و نژاد و ملیت و مذهب و عقاید سیاسی یا هیچ جهت دیگری با آنها به انسانیت رفتار و از آنها پرستاری خواهد کرد. هر گونه دست درازی به حیات و شخص آنان من‌جمله قتل محتضران، قتل عام و شکنجه و اجرای آزمایشهای بیولوژی درباره آنان و رها کردن آنان بدون کمک پزشکی یا پرستاری باسبق تصمیم و یا قرار دادن آنان در معرض مخاطرات سرایت یا ابتلای امراض که آن مخاطرات عمداً برای این منظور ایجاد شده باشد، اکیداً ممنوع است.تقدیم نوبت معالجه فقط بعلل فوریت طبی مجاز است.با زنان با کلیه احترامات خاصی که لازمه جنس آنانست رفتار خواهد شد.
ماده13: این قرارداد درباره غریقان و زخمداران و بیماران در دریا که متعلق به طبقات ذیل باشند مجری خواهد شد.
1- اعضای نیروهای مسلح دولت داخل در جنگ و همچنین اعضاء قوای چریک و دسته‌های داوطلب که جزو نیروی مسلح مزبور باشند.
2- اعضاء سایر چریکها و اعضاء سایر دسته‌های داوطلب بانضمام نهضت‌های مقاومت متشکل متعلق به یک دولت متخاصم که در خارج یا در داخل خاک خود مشغول عمل باشند، ولو آنکه خاک مزبور اشغال شده باشد، مشروط به اینکه چریکها با دسته‌های داوطلب بانضمام نهضت‌های مقاومت متشکل مزبور جامع شرایط زیر باشند.
الف- در رأس آنها شخصی باشد که مسئول اتباع شرایط زیر باشند.
ب- دارای علامت مشخصه ثابتی که از دور قابل تشخیص باشند.
ج-علناً اسلحه حمل نمایند.
د-در عملیات خود بر طبق قوانین و رسوم جنگ رفتار کنند.
3- اعضای نیروهای مسلح که خود را وابسته به دولت یا مقامی اعلام کرده باشند که توسط دولت دستگیرکننده شناخته شده باشد.
4- اشخاصیکه همراه نیروهای مسلح می‌باشند بی‌آنکه مستقیماً جزو آن نیروها باشند از قبیل اعضاء کشوری هواپیماهای نظامی، خبرنگاران جنگی، تهیه‌کنندگان اجناس، اعضای واحدهای کار یا خدمت که عهده‌دار رفاه نظامیانند مشروط به اینکه از نیروهای مسلحی که همراهی می‌کنند کسب اجازه کرده باشند.
5- اعضاء بانضمام فرماندهان و ناخدایان و شاگردان بحریه بازرگانی و اعضاء هواپیمائی کشوری که بموجب مقررات حقوق بین‌المللی از معامله مساعدتری بهره‌مند نیستند.
6- نفوس اراضی اشغال نشده که هنگام نزدیک شدن دشمن بی‌آنکه فرصت متشکل شدن بصورت نیروهای مسلح منظم داشته باشند ارتجالاً اسلحه بدست می‌گیرند مشروط به اینکه علناً حمل اسلحه نمایند و قواعد و رسوم جنگ را رعایت کنند.
ماده14: هر کشتی جنگی یک دولت متخاصم می‌تواند تسلیم زخمداران و بیماران و غریقانی را که در ناوهای بیماربر و کشتیهای بیمار بر جمعیتهای امدادی یا شخصی باشند و همچنین در کشتیهای بازرگانی وزورق و جهازات دیگر از هر ملتی باشند خواستار شود مشروط به اینکه حال مزاجی زخمداران و بیماران اجازه تسلیم آنان را بدهد و کشتی جنگی مزبور دارای تاسیساتی باشد که معالجه کافی برای آنان تامین کند.
ماده15: چنانچه زخمداران و بیماران و غریقان در یک کشتی جنگی بی طرفی یا توسط یک ناو هوائی نظامی بیطرف پذیرفته شوند باید ترتیبی داده شود که در مواردی که حقوق بین‌المللی مقرر می‌دارد اشخاص مذکور نتوانند مجدداً در عملیات جنگی شرکت نمایند.
ماده16: با توجه به مقررات ماده 12 زخمداران و بیماران و غریقان یک دولت متخاصم که بدست طرف می‌افتند اسر جنگی بوده و قواعد حقوق بشر مربوط به اسیران جنگی درباره آنان معتبر خواهد بود. دستگیرکننده مختار است برحسب مورد تصمیم بگیرد که آنانرا نگاهدارد یا به یک بندر کشور خود یا به یک بندر بیطرف و یا حتی به یک بندر بیطرف و یا حتی به یک بندر خصم بفرستد. در صورت اخیر اسیران جنگی که بدینطریق به کشور خود مسترد می‌شوند نخواهند توانست در تمام مدت جنگ خدمت کنند.
ماده17:زخمداران و بیماران و غریقانی که در بندر بیطرف با موافقت مقامات محلی پیاده شوند باید در مواردی که حقوق بین‌المللی مقرر می‌دارد توسط دولت بی طرف نگاهداشته شوند. بطوریکه نتوانند مجدداً در عملیات جنگی شرکت کنند مگر آنکه بین دولت بیطرف و دولت متخاصم قرار دیگری داده شده باشد.
هزینه بیمارستان و بازداشت زخمداران و بیماران و غریقان بعهده دولت متبوع آنان خواهد بود.
ماده18:پس از هر مصافی دول متخاصم کلیه اقدامات ممکنه را برای جمع‌آوری و جستجوی غریقان و بیماران و زخمداران و حفظ آنان از غارت و بدرفتاری و تأمین پرستاری لازم برای آنان و همچنین برای جستجوی متوفیات و جلوگیری از سرقت اشیاء آنان بعمل خواهند آورد.
هر موقع که اوضاع اجازه دهد دول متخاصم بین خود قرارهای محلی برای تخلیه بیماران و زخمداران یک منطقه محصور از راه دریا یا برای عبور کارکنان بهداری و مذهبی و لوازم بهداری به مقصد منطقه خواهند داد.
ماده19:دول متخاصم باید در اسرع اوقات ممکنه کلیه عوامل تشخیص هویت غریقان و زخمدارن و بیماران و مردگان طرف متخاصم را که بدستشان افتاده‌اند ثبت نمایند. اطلاعات مزبور باید در صورت امکان شامل مطالب زیر باشد:
الف- تعیین دولت متبوع آنان
ب- نوع خدمت با شماره
ج- نام خانوادگی
د- نام یا نامهای کوچک
هـ- تاریخ تولد
و- هرگونه اطلاعات دیگری که در کارت یا پلاک هویت مندرج است.
ز- تاریخ و محل دستگیری
ح- اطلاعات مربوط به جراحات و بیماری یا علت فوت
اطلاعات فوق باید در اسرع وقت به دفتراطلاعات موضوع ماده 12 قرارداد ژنو مورخ 12 اوت 1949 راجع به معامله با اسیران جنگی ابلاغ شود و دفتر نامبرده اطلاعات مزبور را به توسط دولت حامی یا به توسط آژانس مرکزی اسیران جنگی برای دولت متبوعه اشخاص مذکور ارسال خواهد داشت.
دول متخاصم اسناد فوت با صورتهای متوفیات را که رسماً گواهی شده باشد تنظیم و از مجرای مذکور در بند بالا برای یکدیگر ارسال خواهند داشت همچنین نصف پلاک دول هویت و یا درصورت که پلاک هویت ساده باشد عین پلاک را با وصیتنامه یا هر سند دیگری که برای خانواده‌های متوفیات دارای اهمیت باشد و وجوه نقدی و به طور کلی تمام اشیائی را که بخودی خود یا با اعتبار علائق محبت، قیمتی باشد وروی اجساد مردگان یافت شود جمع‌آوری و از طریق همان دفتر برای یکدیگر ارسال خواهند داشت. این اشیاء و همچنین اشیاء مجهول‌المالک در بسته‌های ممهور بانضمام اظهارنامه‌ای حاوی کلیه توضیحات لازم جهت تشخیص هویت مالک متوفای آنها ارسال خواهد گردید.صورت کامل محتویات هر بسته باید به آن بسته ضمیمه شود.
ماده20:
دول متخاصم مراقبت خواهند کرد که اموات تا حداکثری که اوضاع اجازه می‌دهد انفراداً به دریا افکنده شوند و قبلاً جنازه‌ها مورد معاینه دقیق و در صورت امکان مورد معاینه طبی قرار گیرند تا از فوت اطمینان حاصل و هویت آنها معلوم شود و بتوان گزارش آن را داد. در صورتیکه متوفی دارای پلاک هویت دولا باشد نصف آن روی جنازه باقی خواهد ماند.در صورتیکه متوفیات به‌خشکی پیاده شوند مقررات قرارداد ژنو مورخ 12 اوت 1949 راجع به بهبود سرنوشت زخمداران و بیماران نیروهای مسلح هنگام اردو کشی درباره آنان مجری خواهد شد.
ماده21:دول متخاصم می‌توانند از همت نوع‌پرورانه فرماندهان کشتیهای بازرگانی یا زورقهای تفریحی یا جهازات بیطرف استمداد نمایند که بیماران و زخمداران و غریقان را در کشتی خود بپذیرند و تحت معالجه قرار دهند و همچنین اجساد متوفیات را بگیرند.جهازاتی که از هر قبیل به این استمداد پاسخ دهند و آنها که مرتجلاً زخمداران و بیماران و غریقان را جمع‌آوری کرده باشند از حمایت مخصوص و تسهیلات جهت اجرای وظیفه تعاون خود بهره‌مند خواهند شد.در هیچ موردی نمی‌توان آنها را بعلت حمل این قبیل اشخاص دستگیر کرد ولی نسبت به نقض بی‌طرفی که احتمالاً مرتکب شوند در معرض دستگیری باقی خواهند ماند مگر آنکه وعده‌های عکس آن به آنان داده شده باشد.
فصل سوم : در باب ناوهای بیماربر
ماده22:ناوهای بیماربر یعنی کشتی‌هائی که توسط دول اختصاصاً برای کمک به زخمداران و بیماران و غریقان و معالجه و حمل آنان شاخته شده نباید در هیچ حال مورد حمله قرار گیرند و دستگیر شوند بلکه در هر زمان باید محترم شمرده و حمایت شوند مشروط به اینکه نام و مشخصات آنان ده روز قبل از استفاده به دول متخاصم اطلاع داده شود.مشخصاتی که باید در ابلاغ استفاده ذکر شود شامل ظرفیت غیرخالص ثبت شده و طول کشتی از دماغه تا انتها و تعداد دکلها و دودکشها خواهد بود.
ماده23: موسسات واقعه در ساحل که به حمایت قرارداد ژنو مورخ 12 اوت 1949 راجع به بهبود سرنوشت زخمداران و بیماران نیروهای مسلح هنگام اردوکشی ذیحق می‌باشند نباید از دریا مورد حمله یا هدف بمباران قرار گیرند.
ماده24:ناوهای بیماربر که توسط جمعیتهای ملی صلیب سرخ یا جمعیتهای خیریه که رسماً شناخته شده باشند یا توسط اشخاص مورد استفاده قرار گیرند از همان حمایتی که برای ناوهای بیماربر نظامی مقرر است بهره‌مند خواهند شد واز دستگیری معاف خواهند بود مشروط بر اینکه دول متخاصم متبوع آنها ماموریت رسمی به آنها داده باشند و مقررات ماده 22 راجع به اعلام استفاده رعایت شده باشد. کشتیهای مزبور باید حامل سندی از مقام ذی صلاحیت باشند که تصدیق کرده باشند که هنگام جهازگیری و حرکت تحت نظارت آن مقام بوده‌اند.
ماده25:ناوهای بیماربر که توسط جمعیتهای ملی صلیب سرخ یا جمعیت های خیریه که رسماً شناخته شده باشند یا توسط اشخاص مورد استفاده قرار می‌گیرند از همان حمایتی که برای ناوهای بیماربر نظامی مقررات بهره‌مند خواهند شد و از دستگیری معاف خواهند بود مشروط به اینکه خود را با موافقت ملی دولت خود و با اجازه یکی از دول متخاصم در اختیار آن دولت متخاصم گذاشته باشند و مشروط به اینکه مقررات ماده 22 راجع به اعلام استفاده رعایت شده باشد.
ماده26:حمایت مذکور در مواد 22و 24 و 25 شامل ناوهای بیماربر به هر ظرفیت و قایقهای نجات آنها در هر کجا که عمل کنند خواهد بود. معهذا محض تامین حداکثر راحتی و امنیت دول متخاصم سعی خواهند کرد برای حمل زخمداران و بیماران و غریقان در مسافات طولانی و در وسط دریا فقط ناوهای بیماربری را که بیش از 2000 تن غیرخالص ظرفیت داشته باشند مورد استعمال قرار دهند.
ماده27:جهازاتی که توسط دولت یا جمعیتهای امدادی رسمی برای عملیات نجات ساحلی مورد استفاده قرار می‌گیرند بهمان شرایط مذکور در مواد 22 و 24 نیز در حدودی که ضروریات عملیات اجازه دهد محترم شمرده و حمایت خواهند شد.نسبت به تاسیسات ساحلی ثابت که منحصراً توسط جهازات مزبور به منظور وظایف نوع‌پرورانه مورد استفاده قرار می‌گیرند نیز در حدود امکان به همین قرار رفتار خواهد شد.
ماده28:در صورت وقوع مصاف بین کشتیهای جنگی درمانگاهها، حتی‌الامکان محترم شمرده خواهند شد و از تعرض مصون خواهند بود. درمانگاههای مزبور و لوازم آنها تابع قوانین جنگ خواهند بود ولی نمی‌توان آنها را مادام که برای زخمداران و بیماران مورد حاجتند از مصرف اصلی منحرف ساخت. معهذا فرماندهی که آنها را در اختیار خود دارد اختیار خواهد داشت که در مورد ضروریات نظامی فوری از آنها استفاده کند مشروط به اینکه سرنوشت زخمداران و بیمارانی را که در آنها تحت معالجه‌اند قبلاً تامین کرده باشد.
ماده29:هر ناو بیماربر که هنگام تصرف بندری توسط دشمن در آن بندر باشد اجازه خواهد داشت که از آنجا خارج شود.
ماده30:ناوها و جهازات مذکور در مواد 22و 24 و25 و 27 به زخمداران و بیماران و غریقان بدون تفاوت ملیت آنها کمک و مساعدت خواهند کرد.دول معظمه متعاهد تعهد می‌کنند که ناوها و جهازات مزبور را برای هیچ منظور نظامی مورد استفاده قرار ندهند.ناوها و جهازات مزبور نباید به هیچوجه مزاحم حرکات متخاصمین باشند.
ماده31:دول متخاصم حق بازرسی و معاینه و جهازات مذکور در مواد 22و24و25و27 را خواهند داشت و می‌توانند مساعدت ناوها و جهازات مزبور را رد کنند- به آنها اخطار نمایند که دور شوند، خط سیر معینی را به آنها تحمیل کنند- قاعده‌ای برای استعمال بیسیم و هرگونه وسائل مخابراتی دیگر آنها معین کنند و حتی در صورتیکه وخامت اوضاع ایجاب نماید آنها را بمدت حداکثر هفت روز بازداشت کنند. شروع مدت مزبور از لحظه توقیف محسوب می‌شود.دول متخاصم می‌توانند یک نفر کمیسر در ناوها و جهازات مزبور بگمارنند که وظیفه‌اش منحصراً مراقبت در اجرای اوامر صادره طبق بند قبل خواهد بود.دول متخاصم اوامری را که به ناوهای بیماربر می‌دهند در دفتر روزانه ناوهای مزبور حتی‌الامکان بزبانی که برای فرمانده ناو مفهوم باشد ثبت خواهند کرد.دول متخاصم می‌توانند خواه بطور یک طرفی و خواه بموجب موافقت‌نامه اختصاصی ناظرین بی‌طرفی در ناوهای بیماربر خود بگذارند تا ناظرین مزبور شاهد رعایت کامل مقررات این قرارداد باشند.
ماده32:ناوها و جهازات مذکور در مواد 22و24و 25 و 27 از حیث اقامت در بندر بی طرف نظیر ناوهای جنگی شمرده شد.
ماده33:کشتیهای بازرگانی که تبدیل به ناوهای بیماربر شوند در تمام طول مدت مخاصمات نباید از صورت ناوی خارج شوند.
ماده34:حمایت ناوهای بیماربر و درمانگاههای کشتی‌ها قطع نتواند شد مگر در صورتیکه از حمایت مزبور خارج از وظائف نوع‌پرورانه آنها برای ارتکاب اعمالی که به حال دشمن مضر باشد استفاده شده باشد. معهذا حمایت مزبور سلب نمی‌شود مگر پس از اخطاری که در کلیه موارد مقتضیه همراه با ضرب‌الاجل مناسبی باشد و به اخطار مزبور ترتیب اثر داده نشود.ناوهای بیماربر بخصوص نمی‌توانند برای انتشارات بیسیم خود یا برای هر وسیله مخابراتی دیگر رمز محرمانه داشته باشند و استعمال کنند.
ماده35: مسائل ذیل سلب حمایت از ناوهای بیماربر یا درمانگاههای کشتی‌ها شمرده نخواهد شد:
1- اینکه کارکنان ناوها یا درمانگاههای مزبور مسلح باشند و برای حفظ نظم یا دفاع خود یا دفاع زخمداران و بیماران خود استعمال اسلحه نمایند.
2- اینکه در کشتی‌آلاتی موجود باشد که منحصراً دریانوردی یا مخابرات را تامین کند.
3- اینکه در ناوهای بیماربر یا درمانگاههای کشتی، اسلحه دستی و مهماتی یافت شود که از زخمداران و بیماران و غریقان گرفته شده و هنوز به اداره مربوطه تحویل نشده باشد.
4- اینکه فعالیت نوع‌پرورانه ناوهای بیماربر ودرمانگاههای کشتی یا کارکنان آنها درباره زخمداران و بیماران و غریقان غیرنظامی نیز بسط داده شده باشد.
5- اینکه ناوهای بیماربر حامل لوازم و کارکنان مخصوص امور بهداری به مقداری بیش از آنچه که معمولاً لازم است باشند.
فصل چهارم : در باب کارکنان
ماده36:کارکنان مذهبی و بهداری و بیمارستانی ناوهای بیمار و کارکنان خود ناوهای مزبور محترم شمرده و حمایت خواهند شد. در مدتیکه در خدمت ناوهای مزبور هستند اعم از اینکه در ناوها بیمار زخمدار باشد یا نباشد نمی‌توان آنها را دستگیر کرد.
ماده37:کارکنان مذهبی و بهداری و بیمارستانی که به‌خدمت بهداری یا روحانی اشخاص مذکور در ماده 12 و 13 اختصاص دارند اگر بدست دشمن افتند محترم شمرده خواهند شد و مورد حمایت قرار خواهند گرفت. مادام که خدمات آنها برای پرستاری و کمک زخمداران و بیماران لازم است خواهند توانست وظائف خود را انجام دهند سپس همین که فرمانده کلی که آنها را در اختیار خود دارد امکان‌پذیر بداند آنها را بازپس خواهند فرستاد. کارکنان مزبور هنگام ترک کشتی می‌توانند اشیائی را که ملک شخصی خودشان است با خود ببرند.
معهذا چنانچه بواسطه احتیاجات بهداری یا روحانی اسیران جنگی نگاهداشتن قسمتی از کارکنان مزبور لازم تشخیص شود همه گونه اقدامات بعمل خواهد آمد که هر چه زودتر در خشکی پیاده شوند.کارکنانی که نگاهداشته شده‌اند هنگام پیاده شدن مشمول مقررات قرارداد ژنو مورخ 12 اوت 1949 راجع به بهبود سرنوشت زخمداران و بیماران نیروهای مسلح هنگام اردوکشی خواهند بود.
فصل پنجم : در باب محمولات بهداری
ماده38:کشتی‌هائی که برای این منظور اجاره داده می‌شوند مجاز خواهند بود لوازمی را که منحصراً برای معالجه زخمداران و بیماران نیروهای مسلح یا برای پیشگیری بیماریها اختصاص دارد حمل نمایند مشروط به اینکه کیفیات سفر خود را به دولت خصم اطلاع دهند و مورد موافقت دولت نامبرده قرار گیرد، دولت خصم حق تفتیش آنها را حفظ خواهد کرد ولی نمی‌تواند آنها را دستگیر یا لوازم محموله را ضبط کند.ممکن است ناظرین بی‌طرفی با موافقت دولت متخاصم در کشتیهای مزبور بمنظور نظارت لوازم محموله گماشته شوند و برای این منظور باید دسترسی به لوازم مزبور آسان باشد.
ماده 39:ناوهای هوائی بهداری یعنی ناوهای هوائی که منحصراً برای تخلیه زخمداران و بیماران و غریقان و همچنین برای حمل کارکنان و لوازم بهداری استعمال می‌شوند مورد حمله واقع نخواهند شد بلکه هنگام پرواز در ارتفاعات و ساعات و مسیرهائی که بین دول متخاصم ذیربط معین شده باشد توسط دول مزبور محترم شمرده خواهند شد.
علامت مشخص مذکور در ماده 41 روی سطح فوقانی و تحتانی و جبین آنها در کنار رنگهای پرچم ملی بطور مشهود نقش خواهد شد. بعلاوه هر گونه علامت یا وسیله تشخیص دیگری را که بموجب موافقت‌نامه بین دول متخاصم خواه در بدو جنگ و خواه در جریان جنگ معین شده باشد خواهند داشت. پرواز بر فراز خاک دشمن یا اراضی اشغال دشمن ممنوع خواهد بود مگر آنکه قرار دیگری در این باب داده شده باشد.ناوهای هوائی بهداری باید به هر گونه اخطار مبنی بر فرود آمدن در خشکی یا دریا اطاعت کنند در موردی که ناو هوائی بهداری بدینطریق مجبور به نشستن در خشکی یا در دریا شود خود آن و سرنشینان آن می‌توانند پس از بازرسی که احیاناً صورت گیرد دوباره پرواز نمایند.در صورتیکه بی‌خبر در خاک دشمن یا در اراضی اشغالی دشمن فرود آید بیماران و زخمداران و غریقان و کارکنان ناو هوائی اسیر جنگی خواهند شد. با کارکنان بهداری بر طبق ماده(36) و مواد ما بعد آن رفتار خواهد گردید.
ماده40: ناوهای هوائی دولت‌های متخاصم می‌توانند با قید شروط بند دوم از فراز خاک کشورهای بیطرف عبور کنند و درصورت لزوم یا برای توقف آنی در خاک یا آبهای آنها فرود آیند. برای این منظور باید قبلاً عبور خود را از خاک آن کشورها به کشورهای مزبور اطلاع دهند و به هر گونه اخطار مبنی بر فرود آمدن روی خاک یا آب اطاعت کنند. در طول پرواز خود فقط در صورتی از حمله مصون خواهند بود که در ارتفاعات و ساعات و طبق مسیری که قبلاً بین دول متخاصم با دول بیطرف ذیربط قرار شده باشد پرواز نمایند.معهذا دول بیطرف می‌توانند شرایط یا تضییقاتی برای پرواز یا فرود آمدن هواپیماهای بهداری در خاک خود معین نمایند. شرایط یا تضییقات احتمالی مزبور نسبت به کلیه دول متخاصم علی‌السویه اجرا خواهند شد.زخمداران و بیماران و غریقانی که با موافقت زمامداران محلی بوسیله ناوهائی که در خاک بیطرف پیاده شوند باید توسط آن کشور بیطرف در مواردی که حقوق بین‌المللی مقرر می‌دارد نگاهداشته شوند تا بتوانند مجدداً در عملیات جنگی شرکت کنند، مگر آنکه در این خصوص قرار دیگری بین دولت بیطرف مزبور با دول متخاصم داده شده باشد. هزینه بیماران و نگاهداری این اشخاص بعهده دولت متبوع آنان خواهد بود.
فصل ششم : در علامت مشخصه
ماده41:علامت صلیب سرخ روی زمینه سفید تحت نظارت مقام ذیصلاح نظامی روی پرچمها و بازوبندها و همه گونه لوازم مربوط به اداره بهداری نقش خواهد شد.لیکن در مورد کشورهایی که از پیش هلال سرخ یا هلال احمر را روی زمینه سفید بجای علامت صلیب سرخ بکار می‌برند علائم مزبور نیز به مفهوم این قرارداد بعنوان علامت مشخصه مقبول است.
ماده 42:کارکنان مذکور در مواد 36 و 37 باید ببازوی چپ خود بازوی بندی داشته باشند که رطوبت در آن اثر نکند و دارای علامت مشخصه باشد این بازو بند باید توسط مقام نظامی تسلیم و مهر شده باشد.
کارکنان مزبور علاوه بر پلاک هویت مندرج در ماده 19 باید دارای کارت هویت مخصوصی باشد که حاوی علامت مشخصه باشد، این کارت باید طوری باشد که رطوبت در آن اثر نکند و قطع آن باندازه‌ای باشد که بتوان در جیب گذاشت کارت مزبور باید بزبان کشور صادر کننده نوشته شود و لااقل حاوی نام و نام خانوادگی و تاریخ تولد و درجه شماره صاحب کارت باشد، در کارت ذکر خواهد شد که با چه سمتی حق استفاده از این قرارداد را دارد، عکس صاحب کارت باید به آن الصادق شود و صاحب کارت باید آنرا امضا کند یا اثر انگشت خود را روی آن بگذارد و یا هم امضا و اثر انگشت نهد . کارت باید با مهر منگنه مقام نظامی ممهور شود. در هر ارتش کارت هویت باید متحدالشکل بوده و در ارتشهای دولت های متعاهد حتی‌الامکان از حیث نوع یکسان باشد، دول متخاصم می تواند کارت پیوست این قرارداد را نمونه قرار دهند و در بدو شروع مخاصمات نمونه‌هایی راکه بکار خواهند برد بیگدیگر ابلاغ خواهند کرد. هر کارت هویت در صورت امکان لااقل در دو نسخه صادر خواهد شد که یک نسخه آن نزد دولت صادر کننده بماند. کارکنان مذکور فوق نباید در هیچ موردی از علائم وکارت هویت و حق حمل بازوبند خود محروم شوند و درصورت فقدان حق خواهند داشت که المثنی کارت و علائم جدیدی دریافت دارند.
ماده 43: ناو و جهازات مذکور در مواد 22 و 24 و 25 و 27 بطریق ذیل متمایزخواهند شد
الف : کلیه سطوح خارجی آنها سفید خواهد بود
ب: یک یا چند صلیب سرخ پررنگ هر چه بزرگتر در هر طرف بدنه و روی سطوح افقی نقش خواهد شد بطوریکه از هوا و دریا بهترین دید را تامین نماید.کلیه ناوهای بیماربر با افراشتن پرچم ملی خود و یا در صورتیکه تابع کشور بی طرفی باشند با برافراشتن پرچم دولت متخاصمی که تحت امر آن قرار دارند خود را معرفی خواهند کرد یک پرچم سفید با نقش صلیب سرخ باید هر چه بالاتر روی دکل بزرگ در اهتزاز باشد.
قایقهای نجات ناوهای بیمار بر و قایقهای نجات ساحلی و کلیه جهازات کوچکی که توسط اداره بهداری مورد استفاده اند به رنگ سفید با نقش صلیب سرخ پررنگ که به طور وضوح مرئی باشد رنگ خواهند شد و بطور کلی طریق تعیین هویتی که در بالا درباره ناوهای بیماربر ذکر شده درباره آنها نیز مجری خواهد بود.
ناوها و جهازات مذکور فوق که بخواهند حمایت حقه خود را هنگام شب یا در مواقع کمی دید تامین کنند، باید باموافقت دولت متخاصمی که آنها را در اختیار خود دارد اقدامات لازم بعمل آورند که رنگ و علائم مشخصه خودرا بقدر کافی مشهود مرئی سازند.ناو بیمار بر که به‌موجب ماده 31 موقتاً توسط دشمن نگاهداشته شوند باید پرچم دولت متخاصمی را که در خدمتش کار می‌کنند یا فرمانش را قبول کرده اند فرود آورند.
قایقهای نجات ساحلی درصورتیکه با موافقت دولت اشغال کننده عملیات خود را در یک پایگاه اشغال شده ادامه دهند، ممکن است مجاز شوند که در مواقعی که از پایگاه خود دور می‌گردند پرچم ملی خود را بانضمام پرچم صلیب سرخ برافرازند مشروط باینکه مراتب قبلاً به کلیه دول متخاصم ذیربط اطلاع داشته باشد.کلیه مقررات این ماده راجع به‌علامت صلیب سرخ نسبت به سایر علائم مذکور درماده 41 نیز معتبر خواهندبود. دول متخاصم باید در هر حال سعی در حصول موافقت نامه هایی نمایند که بموجب آن جدیدترین اصول موجود در اختیار خود را برای تسهیل تشخیص ناو ها و جهازات مذکور در این ماده بکار برند.
ماده 44: علائم مشخصه مذکور در ماده 43 را در زمان صلح و در زمان جنگ جز برای تشخیص یا حمایت ناوهای مذکور در ماده مزبور نمی توان مورد استفاده قرار داد باستثنای مواردی که درقرارداد بین‌المللی دیگری یا در موافقت نامه بین کلیه دول متخاصم ذیربط پیش بینی شده باشد.
ماده 45: دول معظمه متعاهدی که قوانین کنونی کل‌آنها نارسا باشد اقدامات لازم برای منع و جلوگیری از هرگونه سو استفاده از علائم مذکور درماده 43 را در هر زمان بعمل خواهند آورد.
فصل هفتم : در اجرای قرارداد
ماده 46: هر دولت داخل در جنگ باید بوسیله فرماندهان خود لوازم اجرای مواد بالا و همچنین موارد پیش بینی نشده را بر طبق اصول کلی این قرارداد فراهم آورد.
ماده 47: اقدامات قصاصی علیه زخمداران و بیماران و غریقان و کارکنان و ناوها یا لوازمی که تحت حمایت این قرارداد ممنوعه است.
ماده 48:دول معظمه متعاهد تعهد می نماید که در زمان صلح و جنگ متن این قرارداد را هر چه بیشتر در کشور خود اشاعه دهند و مخصوصاً تدریس آنرا در برنامه های تعلیمات نظامی و درصورت امکان در برنامه تعلیمات کشوری به گنجانند به طوریکه عامه مردم خصوصاً نیروهای مسلح داخل در جنگ و کارکنان بهداری و کشیشان نیروهای مسلح بر اصول آن واقف باشند.
ماده 49: دول معظمه متعاهد ترجمه رسمی این قرارداد و قواعد و مقرراتی را که برای تامین اجرای آن وضع کرده باشند به وسیله شورای متحده سویس و در زمان جنگ به وسیله دول حامی به یکدیگر ابلاغ خواهند کرد.
فصل هشتم : در منع سو استفاده و تخلفات
ماده50: دولت معظمه متعاهد تعهد می‌نمایند که کلیه اقدامات قضائی لازم برای تعیین مجازات مرتکبین یا آمرین ارتکاب هر یک از تخلفات عمده از این قرار داد راکه درماده بعد ذکر شده است به عمل آورند.
هر دولت متعاهد مکلف است کسانی را که متهم به ارتکاب یا آمر به ارتکاب هر یک از تخلفات عمده باشند جستجو و آنها را از هر ملیتی که باشند، تسلیم دادگاههای خود نماید، همچنین می‌تواند در صورتیکه مایل باشد آنها را بر طبق شرایط مقرره در قوانین خود برای دادرسی یک کشور متعاهد دیگر که علاقه مند به تعقیب آنان باشند تسلیم نماید، مشروط به اینکه آن کشور متعاهد دلائل کافی بر علیه آن اشخاص جمع آوری کرده باشد. هر دولت متعاهد اقداماتی لازم را به عمل خواهد آورد که از هر گونه اعمال خلاف مقررات این قرارداد قطع نظر از تخلفات عمده که شرح آن در ماده بعد خواهد آمد جلوگیری شود.متهمین در همه احوال از تضمینات دادرسی و دفاع آزاد به میزانی که کمتر از تضمینات مندرج در ماده 105 و مواد مابعد قرارداد ژنو مورخ 12 اوت 1949 راجع به معامله با اسیران جنگی نباشد بهره مند خواهند شد.
ماده 51: تخلفات عمده که درماده بالا مورد نظر است عبارتند: از هر یک از اعمال ذیل که بر علیه افراد یا اموالی که تحت حمایت این قرارداد می‌باشند ارتکاب شده باشد.
آدم کشی عمدی شکنجه، یا رفتار خلاف انسانیت، بانضمام آزمایشهای بیولوژی، ایراد درد شدید بطور عمدی یا لطمه شدید به تمامیت جسمی یا به سلامتی، انهدام و تصرف اموال که متکی به‌ضروریات جنگی نباشد و به‌مقدار کلی به‌طور غیر مشروع و به‌دلخواه شخصی صورت گیرد.
ماده 52:هیچیک از دول متعاهد نمی‌تواند خود یا یک دولت متعاهد دیگر را از مسئولیت هایی که بعلت تخلفات مذکور در ماده فوق متوجه خود او یا آن د ولت دیگر می‌شود معاف سازد.
ماده53: هرگونه ادعای نقض قرارداد بر حسب تقاضای یکی از دول متخاصم طبق ترتیبی که بین طرفین ذیعلاقه معین خواهد شد مورد تحقیق و رسیدگی قرار خواهد گرفت چنانچه راجع بطرز تحقیق توافق حاصل نشود طرفین یکنر دارو تعیین خواهند کرد که طرز اقام را معلوم نماید.پس از آنکه نقض قرارداد محرز گردید دول متخاصم در اسرع وقت بدان خاتمه خواهند داد و از آن جلوگیری خواهند کرد
مقررات نهایی
ماده 54: این قرارداد به فرانسه و انگلیس تحریر شده و هر دو متن متساوبا معتبرند. شوای متحده سویس ترجمه رسمی این قرار داد را به روسی و اسپانیولی تهیه خواهد کرد.
ماده 55: این قرارداد به تاریخ امور مورخ است ممکن است تا تاریخ 12 فوریه 1950 به نام دولت‌هایی که در کنفراس مورخ 21 آوریل 1949 منعقد در ژنو شرکت داسته اند و همچنین توسط دولی که در کنفرانس مزبور در شرکت نکرده ولی در دهمین قراداد لاهه مورخ 18 اکتبر 1907 راجع به انطباق اصول قراداد ژنو سال 1906 به جنگ دریایی و در قراردادهای ژنو سال 1864 یا 1906 یا 1929 راجع به بهبود سرنوشت زخمداران و بیماران نیروهای مسلح شرکت داشته اند امضا شود.
ماده 56: این قرارداد هر چه زودتر تصویب و اسناد تصویب آن به برن تسلیم خواهد شدهنگام تسلیم هر سند صورت مجلسی تنظیم خواهد گردید و یک نسخه رونوشت مصدق صورت مجلس مزبور بتوسط شوای متحده سویس برای کلیه دولی که قراداد بنام آنها امضا شده یا الحاق خورد را به قراداد اعلام داشته اند فرستاده خواهد شد.
ماده57: این قرارداد ششم ماه پس از آنکه لااقل دو سند تصویب تسلیم گردد اعتبار خواهد یافت و بعدا برای هریک از دول معظمه متعاهد پس از ششماه از تاریخی که سند تصویب خود را تسلیم نماید معتبر خواهد بود
ماده 58:این قرارداد رد روابط بین دول معظمه متعاهد جانشین دهمین قرارداد لاه مورخ 18 اکتبر 1907 در شهر ژنو به تاریخ 12 اوت 1949 به زبانهای فرانسه و انگلیسی تحریر شد نسخه اصلی در بایگانی کشور متحده سویس ضبط می‌بود شاری متحده سویس یک رونوشت مصدق قرارداد را به هریک از دول امضا کننده و همچنین به دولی که به این قرارداد ملحق شوند ارسال خواهد داشت.
پیوست
محل مخصوص ذکر نام کشور و مقام نظامی
صادر کننده کار
کارت هویت
مخصوص اعضا بهداری و مذهبی وابسته به
نیروهای مسلح در دریا
.............................
نام و نام خانوادگی
نام شخصی
تاریخ تولد
درجه
شماره
دارنده این کارت به سمت
تحت حمایت قرارداد ژنو مورخ 12 اوت 1949 راجع به بهبود سرنوشت زخمداران و بیماران و غریقان نیروهای مسلح در دریا می‌باشد
تاریخ صدور کارت ............................................. شماره کارت .....................................
محل امضا یا اثر انگشت یا هر دو
عکس صاحب کارت
مهر منگنه
مقام نظامی صادر کننده کارت
قد ...................................... چشم .................................................. مو ........................................
سایر مشخات
..............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
پایان
منبع:
ارئه دهنده :
غلامرضا مدنیان (دانشجوی دوره دکتری حقوق عمومی )
